Geniz eti ve bademciğe bağlı problemler çocukluk çağının sık rastlanan hastalıklarıdır. Her iki lenf dokusu da büyüdüklerinde havayolunu daraltabilecek şekilde boğazımızda yerleşirler. Bu yapıların büyümesine bağlı horlama, ağız açık uyuma, yeme ve yutma zorlukları, uyku apnesi görülebilir.
Peki çocuğunuzun horlaması veya uykuda apnelerinin olması neden önemli? Şimdi bunu izah edelim. Yenidoğanda burnun iki taraflı tıkalı olması yaşamla bağdaşmaz. Daha ileri dönemde burun solunumunun bozulması hayati olmasa bile ciddi birtakım sorunlar yaratır. Yapılan uyku testlerinde burun tıkanıklığına bağlı kan oksijen düzeylerinde yetersizlik ve uyku kalitesinde bozulmalar tespit edilmiştir. Bu durum çocukların büyüme gelişmelerini olumsuz etkilemektedir.
Yine burun tıkanıklığına bağlı kalitesiz uyku uyuyan çocuklarda öğrenme ve davranış bozuklukları gözlenmiştir. Tabii ki bunlar her horlayan ve burnu tıkalı çocukta bu derece olacak demek değildir. Ancak her halükarda bu sıkıntıların bir kısmı gözlenir. Yine yeterli burun solunumu yapamayan çocuklarda özellikle üst çene gelişim bozuklukları izlenmekte, ortodontik sorunlar ortaya çıkmakta ve zamanla ağız açık soluk alma durumu kalıcı hale gelmektedir. Geniz etinin enfeksiyonu ile geçmeyen geniz akıntıları ve öksürük, tekrarlayan veya tam düzelmeyen orta kulak iltihapları ve sinüzitler görülebilir. Bademciklerin de ileri derece büyük olması uyku apnesinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.
Peki ağız açık uyuyan, horlayan, apneleri, gece terlemeleri, huzursuz uykusu olan çocuklarda ne yapılmalı?
Öncelikle bir KBB uzmanı tarafından detaylıca muayene edilmelidir. Bu semptomların ne kadar zamandır olduğu çok önemlidir. Hiç bir şey yokken 1-2 hafta içinde bu semptomlar ortaya çıktı ise, cerrahi için acele edilmemeli, bu durumun enfeksiyon ya da alerjik bir durumdan kaynaklanıyor olabileceği gözden kaçırılmamalıdır. Ancak herhangi bir hastalık durumu söz konusu değilken ve uzun süredir bu semptomlar varsa ve bu semptomları ortaya çıkaracak başka bir neden yoksa, o zaman geniz eti ve/veya bademciğe bağlı bu problem için bu dokuların alınması gerekir. Böyle bir durumda geniz eti ve bademcik ameliyatı kararının aileler için ne kadar zor verildiğini biliyorum. Karar vermekte zorlanıldığında tereddütleri gidermek için şunları hatırlatmayı gerekli buluyorum:
- Çocukta geniz eti ve bademciğe bağlı bir havayolu tıkanıklığı var ise bu mutlaka düzeltilmesi gereken bir durumdur.
- Büyüyünce geçer, bekleyelim gibi bir görüş artık geçerli değildir. Bu kronik bir tıkanıklıksa tek düzeltilme yolu ameliyattır.
- Bu ameliyatla çocuğun rahatlama şansı yüzde yüze yakındır.
- Geniz eti ve bademciğin alınmasına bağlı çocukta herhangi bir bağışıklık eksikliği veya başka bir hastalık oluşmaz.
Bazen ameliyat kararı vermek için belli tedaviler verilerek bir süre gözlemek gerekebilir. Ancak yukarıda bahsedilen bulgular varsa ve hekiminiz ameliyat öneriyorsa bu konuda kararsız kalmamak gerekir. Unutulmamalıdır ki bu hastalık sinsi bir şekilde çocuğa birçok zarar vermektedir ve tedavi yaşam kalitesini belirgin olarak arttıracaktır.